Het jaar 2024 was een jaar van groei, ontwikkeling en uitdagingen. Dit jaar stond in het teken van groei, participatie en duurzaamheid. De gemeente Leidschendam-Voorburg heeft, in samenwerking met inwoners, ondernemers en maatschappelijke partners, gewerkt aan een aantrekkelijke, veilige en inclusieve leefomgeving.
Voor en met inwoners
Dit jaar heeft de gemeente verdere stappen gezet in het versterken van inwonersparticipatie. De participatieverordening, die in co-creatie met inwoners en raadsleden tot stand is gekomen, biedt een stevige basis voor verdere initiatieven. We geven in onze besluiten aan hoe we inwoners hebben betrokken. Daarnaast is een experimenteerprogramma gestart waarin nieuwe vormen van participatie worden onderzocht. Specifiek voor jongeren is gewerkt aan nieuwe participatievormen, zoals de bijeenkomsten van Jong in LV, waarin ruim 130 jongeren hun stem hebben laten horen over onderwerpen die hen direct raken. Het Kindervragenuur, waarin basisschoolleerlingen vragen konden stellen aan het college en de gemeenteraad, is succesvol gebleken en zal structureel worden voortgezet.
De gemeente heeft haar dienstverlening verder verbeterd. Digitalisering blijft hierin belangrijk, er zijn trainingen gegeven aan medewerkers voor begrijpelijke communicatie, en er zijn stappen gezet om de vergunningverlening efficiënter te maken. Door procesverbeteringen en het opzetten van een vergunningenspreekuur wordt de dienstverlening klantvriendelijker en toegankelijker. We zijn in 2024 gestart met het creëren van een integraal klantbeeld: zo kunnen de medewerkers een inwoner beter en sneller helpen. We hebben het initiatieven proces verder uitgerold en een eerste evaluatie gehouden. Het lukt ons in toenemende mate om binnen de nieuwe termijnen te blijven. Om onder de Omgevingswet ook te kunnen adviseren is een aparte functie ingericht en een spreekuur. Dit wordt intensief benut door inwoners en bedrijven.
Wonen, werken en recreëren in een aantrekkelijke omgeving
We hebben ingezet op de bouw van betaalbare woningen en duurzame stadsontwikkeling. In alle nieuwbouwprojecten geldt een norm van minimaal 30% sociale huur en 20% middeldure huur of koop. De verordening sociale en middeldure woningbouw is aangescherpt, in lijn met de Woondeal Haaglanden.
De realisatie van nieuwe woonprojecten, zoals Vlietvoorde en de Dr. Van Noortstraat, heeft gezorgd voor meer woningen in het sociale huur- en middensegment. Door deze mix zorgen we ervoor dat wonen in onze gemeente toegankelijk blijft voor jong en oud, starters en doorstromers. Daarnaast hebben we ingezet op het verbeteren van de openbare ruimte. Met het Groen Actie Plan zijn er acht locaties aangepakt. Hier zijn bijvoorbeeld brede trottoirs of bermen ontsteend en vergroend. Een deel van het budget is ingezet voor verbetering van het groen aan Park ’t Loo, ten behoeve van het project Gezonde Buurt Bovenveen. Het voorbereiden van projecten zoals de herontwikkeling van de Julianabaan en Damcentrum zorgen voor een levendige stad.
In 2024 is de cultuurvisie “Een rijk cultureel leven voor iedereen” vastgesteld door de gemeenteraad. Aansluitend hierop is de uitvoeringsagenda voor de komende twee jaar vastgesteld door het college. Hiervoor wordt ook vanaf 2025 een cultuurmakelaar ingezet. Ook hebben we de rijke geschiedenis van de gemeente op eigentijdse wijze toegankelijk en zichtbaar gemaakt via History5D. De visualisatie van Hofwijck in de 17e eeuw is na een onthulling online gegaan. We ontwikkelen een gebiedsbiografie ter inspiratie en onderbouwing voor erfgoed in de Omgevingsvisie.
Samen met partners is uitvoering gegeven aan het lokale sportakkoord voor vitale sportaanbieders gericht op jong en oud. Onder andere is de QR-fit route voor buitensport geïntroduceerd en door de inzet van rolmodellen en ook de buurtsport- en cultuurcoaches hebben zich net als voorgaande jaren ingezet in samenwerking met verschillende scholen in Leidschendam-Voorburg. Daarnaast hebben zij bijvoorbeeld 4x4 toernooien georganiseerd en ook verschillende vakantieactiviteiten. De gemeente heeft in 2024 geïnvesteerd in sportfaciliteiten en het onderhoud van de faciliteiten. Het Beheerplan Sportparken is geactualiseerd en wordt jaarlijks herzien om in te spelen op ontwikkelingen op het gebied van sportaccommodaties en om de kwaliteit en veiligheid van de faciliteiten te waarborgen
De Lokale Educatieve Agenda (LEA) is samen met partners opgesteld en vastgesteld. Daarna zijn de -werkgroepen gestart met verbeterplannen voor jonge kinderen, schoolontwikkeling en doorstroom naar MBO. In 2024 heeft de gemeente samen met schoolbesturen en kinderopvangorganisaties gewerkt aan de ontwikkeling van een nieuw Integraal Huisvestingsplan (IHP) voor 2025-2040, dat in 2025 ter besluitvorming wordt voorgelegd aan de gemeenteraad. Daarnaast zijn lopende huisvestingsprojecten zoals De Vijverhof, het Sint-Maartenscollege en de Maria Bernadette voortgezet. Verder is een haalbaarheidsonderzoek gestart naar een nieuwe schoollocatie in Klein Plaspoelpolder.
In en rond onze kernwinkelgebieden, Damcentrum, De Julianabaan en Huygenskwartier, zijn we bezig geweest met projecten op het gebied van levendigheid en het versterken van het ondernemersklimaat. Ook hebben we actief bijgedragen aan de vorming van een vereniging van pandeigenaren in het Huygenskwartier. De huidige structurele inzet van accountmanagement en centrummanagement voor ondernemers heeft ons in staat gesteld om de relatie en het samenwerkend vermogen met onze ondernemers en hun vertegenwoordigers steeds verder te versterken. Het geactualiseerde standplaatsenbeleid is - na een participatieronde met ondernemers - ambtelijk afgerond, waarna ruimtelijk-juridisch borging plaatsvindt. Het terrassenbeleid hebben we verder uitgerold, met daarbij de uitdaging om ook verlevendiging te stimuleren in verblijfsgebieden, zoals het Stationsplein.
Dit jaar stond ook in het teken van de integrale ruimtelijke ontwikkelkoers van onze gemeente, op weg naar de Omgevingsvisie. Ruimte voor economische ontwikkeling loopt als rode draad door de Koersnotitie omgevingsvisie 2050, die dit jaar is vastgesteld. Een ontwikkelperspectief van wat we in onze gemeente aan werkgelegenheid en bedrijvigheid willen en kunnen realiseren om lokale en regionale opgaven op dit thema te faciliteren. Naast de blijvende inzet op behoud van de bestaande bedrijventerreinen is in de projecten ‘herontwikkeling Diaconessenhuis’ en ‘gebiedsontwikkeling Overgoo X en Y’ ruimte voor bedrijfsactiviteiten opgenomen. Mede in opdracht van MRDH is eind 2024 een verkenning gestart naar ontwikkelkansen en een passende aanpak voor de werklocaties Essesteijn en De Star. Belangrijke uitdaging hierbij is om een succesformule te vinden om deze opgaven samen met vastgoedeigenaren en huurders te realiseren.
Steun voor wie het nodig heeft
In 2024 is gestart met het fundamentele gesprek over opgroeien en opvoeden. De bevindingen worden verwerkt in concrete handvatten voor de uitvoering. Op 28 november is tevens een symposium georganiseerd met als thema: ‘licht op jongeren: samen werken aan mentale vooruitgang”. In het najaar is het actieplan jeugdhulp vastgesteld waarin op basis van vijf actielijnen wordt ingezet op een fundamentele verandering van ondersteuning aan kinderen, ouders en verzorgers. Hierdoor blijft jeugdhulp beschikbaar wanneer dat echt noodzakelijk is. In regionaal verband zijn voorbereidingen getroffen om de sturing op de regionaal ingekochte jeugdhulp te versterken. Dat proces gaat in 2025 verder en ligt in het verlengde van het lokale actieplan. Bij de jeugdbescherming is meer rust ontstaan door het verlagen van het aantal casussen, waardoor er meer tijd is voor de jongeren en gezinnen. Voor een goede voorbereiding op het toekomstscenario Kind- en gezinsbescherming is eind 2024 gestart met de uitwerking van een meerjarenaanpak. In 2024 is doorgewerkt aan de af- en ombouw van JeugdhulpPlus (JHP). Het totaal van de JHP-plaatsingen binnen de regio neemt af. Er is een aangescherpte visie op zorg en onderwijs ontwikkeld.
Daarnaast is in de regionale proeftuin Haaglanden, waarin nu circa 20 gezinnen worden begeleid, gewerkt aan een integrale domeinoverstijgende werkwijze door partners en lokale teams van Delft, Den Haag en Westland. De keten wordt met deze werkwijze verkort door slechts één keer onderzoek te doen. De samenwerking tussen de aanpak Huiselijk Geweld en Jeugdbescherming is geïntensiveerd. Zo is de routekaart naar veiligheid ontwikkeld. Er is in lijn met de leidraad ‘Werken aan veiligheid’ inzichtelijk gemaakt waar de hiaten zijn in de aanpak op huiselijk geweld en hoe deze ingevuld moeten worden om een sluitende aanpak te realiseren.
Medio 2024 is de koersbrief voor het Wmo beleid in de raad besproken. De tweede helft van het jaar is gebruikt voor uitwerking en invulling ervan. Vooruitlopend op het nieuwe beleid werkt de gemeente door aan bijvoorbeeld een ontmoetingsplek voor thuiswonende mensen met geheugenverlies of (beginnende) dementie en hun naasten. Ook is er door de gemeente een verbindingsbijenkomst georganiseerd waar zorg- en welzijnsorganisaties, consulenten en andere betrokken binnen de Wmo elkaar konden ontmoeten. Doel was te zorgen dat er meer gebruik wordt gemaakt van elkaars expertise, doorverwijzing en verbindingen te maken. Verder is in 2024 met succes gewerkt aan het inkorten van de wachttijd bij aanvragen van de Wmo. De wachtlijst is in 2024 teruggelopen van 13 naar 5 weken, waarmee weer voldaan aan de wettelijke termijn van 6 weken. Het beroep dat inwoners doen op Wmo-maatwerkvoorzieningen is ook in 2024 onverminderd groot gebleven. In totaal hadden in 2024 hadden 4.794 cliënten een beschikking voor ondersteuning vanuit de Wmo. De dalende trend van het aantal inwoners met dagbesteding heeft zich dit jaar verder voortgezet. Na onderzoek is het tarief 2025 van huishoudelijke ondersteuning in natura aangepast, waarmee de gemeente voldoet aan de Algemene Maatregel van Bestuur reële prijzen Wmo.
Op het gebied van werk en inkomen is in september 2024 het dynamisch minimabeleid vastgesteld. Met het minimabeleid wil de gemeente de bestaanszekerheid van inwoners vergroten en hen ondersteunen om naar eigen vermogen mee te kunnen doen. De uitgangspunten richten zich op het verstevigen van wat er al gedaan wordt en wat werkt, en op het verbeteren en vereenvoudigen waar het kan. Ook is gewerkt aan het beleidsplan schuldhulpverlening. Ook het re-integratie- en participatiebeleid van eind 2023 is geïmplementeerd. Er is gewerkt aan de voorbereidingen rondom het regionaal werkcentrum en de doorontwikkeling en het toekomstscenario van het sociaal ontwikkelbedrijf de Binnenbaan. Op het gebied van inburgering is ingezet op geslaagde inburgeringstrajecten door onder andere: de doorontwikkeling van de startklas en duale trajecten, het COA-project ‘Vroeg starten van de inburgering’ en een beleidsaanpassing in het financieel ontzorgen.
Het programma Sterk voor Noord heeft verschillende activiteiten van partners ondersteund die bijdragen aan het bestrijden van kansenongelijkheid. Er is extra ondersteuning gegeven aan jongeren om hun leerpotentieel te benutten, een programma ingezet op jongeren zonder startkwalificaties en de extra inzet gedaan om de ouderbetrokkenheid bij onderwijs te verhogen. In de opgave financiële zelfredzaamheid hebben de twee participatieconsulenten naast hun gewone werk met inwoners van Noord ook spreekuur op locatie gehouden om de (arbeid) participatie van inwoners van Leidschendam Noord te ondersteunen. Jongeren zijn ondersteund bij schulden door middel van de aanpak van het Jongeren Perspectieffonds. De opgave Fijn en veilig wonen heeft ingezet op meer sociale cohesie door de ‘Doe mee weken’ en het opzetten van de tuinkamer om meer ontmoeting tussen inwoners mogelijk te maken. Met de integrale leefbaarheidsactie is de gemeente samen met partners waaronder Avalex en inwoners de wijk in gegaan om schoon te maken en voorlichting te geven.
Bereikbaar te voet, per fiets, ov en auto
De gemeente is doorgegaan met investeren in de fietsinfrastructuur. Er is gewerkt aan verschillende projecten en maatregelen om het gebruik van de fiets aantrekkelijker te maken, waaronder: asfalteren tegelfietspaden langs delen van de Hofzichtlaan en Veursestraatweg, start van de campagne LV Fietst!, pop-up fietsenstallingen bij de intocht van Sinterklaas, pilot met een fietsvlonder, en de bouw van de verlengde Velostrada kan in 2025 gaan starten.
Het Actieplan Verkeersveiligheid is in 2024 opgesteld, het ontwerp is in februari 2025 afgerond. Ondertussen is gestart met de planvorming voor veilige schoolomgevingen. In regionaal verband is verkend om samen te werken op het gebied van deelmobiliteit. Diverse maatregelen uit de lokale aanpak deelmobiliteit zijn uitgevoerd zoals de realisatie van de eerste deelmobiliteit-hub. De verkenningsfase en participatie van het project ‘BRT Leiden’ van de provincie (snelle busverbinding) zijn afgerond. In samenwerking met regionale partners wordt gewerkt aan een integrale oplossing voor de verkeers- en parkeerdruk rondom de Mall of the Netherlands. De Taskforce Mall heeft zich ingezet voor dynamisch verkeersmanagement, en er zijn voorbereidingen getroffen voor het invoeren van parkeerregulering in omliggende wijken. Bij het actualiseren van het Beheerplan Wegen is gebleken dat er sprake is van achterstallig onderhoud. Om die reden is bij de tweede tussentijdse rapportage een extra voorziening toegekend om het achterstallig onderhoud in de komende vijf jaar weg te werken. Het beheer en onderhoud van de infrastructuur in 2024 is conform de beheerplannen uitgevoerd.
Op het gebied van openbaar vervoer blijft de gemeente in gesprek met vervoersmaatschappijen en de Metropoolregio Rotterdam-Den Haag (MRDH) om de bereikbaarheid van Leidschendam-Voorburg verder te verbeteren. Samen met de gemeenten Zoetermeer en Den Haag is het werktraject ‘Gebiedsontwikkeling A12- en spoorzone’ afgerond.
Veiligheid, een gezamenlijke verantwoordelijkheid
In 2024 is de wijkgerichte veiligheidsaanpak versterkt waarbij BOA’s aan specifieke wijken zijn gekoppeld. De eerste wijkveiligheidsscans zijn met inwoners uitgevoerd, waarmee een beter beeld ontstaat van de veiligheidsvraagstukken per wijk. In 2025 zal dit verder worden uitgerold met maatwerkoplossingen per buurt. Er is een digitaal dashboard ontwikkeld om criminaliteit en overlast sneller te signaleren. Daarnaast is geïnvesteerd in extra scholing voor handhavers. Er is extra aandacht besteed aan digitale veiligheid met voorlichtingsprogramma’s gericht op jongeren en ouderen. De juridische slagkracht van de gemeente is vergroot door extra opleidingen en trainingen voor medewerkers. Binnen de organisatie is gestart met de implementatie van een nieuwe operationele structuur voor crisismanagement die overeenkomt met de regionale afspraken bevolkingszorg, waarbij ook de gemeentelijke organisatie is versterkt.
Duurzame toekomst en goede leefomgeving voor iedereen
Het project ‘Vreugd & Rust’ heeft het park een nieuwe impuls gegeven met herstelde tuinmuren en verbeterde wandelpaden. Met behulp van energiecoaches en subsidies zijn inwoners gestimuleerd om hun woningen te verduurzamen. Er wordt samengewerkt met waterschappen en drinkwaterbedrijven om een robuuste en duurzame watervoorziening te garanderen. De gemeente heeft samen met Avalex voorstellen ontwikkeld om restafval verder te verminderen.
Op het gebied van openbaar groen wordt ingezet op het bestendig maken van de openbare ruimte tegen extreme weersomstandigheden en het versterken van de biodiversiteit. Daarvoor is ook een stadsecoloog aangesteld. Er is geïnvesteerd in een groen netwerk van parken, buitenruimten, bermen en water om een gezonde en aantrekkelijke leefomgeving te creëren. Ook is het ecologisch maaibeheer is geïntensiveerd. Vanuit de Landschapstafel Duin, Horst & Weide is er een nieuw Uitvoeringsprogramma 2024-2028 opgesteld. De Loozone en Leidschendammerhout vormen hierin twee prioritaire projecten voor Leidschendam-Voorburg. Initiatieven van bewoners die hun buurt groener wilden maken zijn ondersteund. Een eerste toepassing van het participatie-instrument ‘Uitdaagrecht’ is dat vrijwilligers het knotwilgbeheer in de polder Essesteijn overnemen van de gemeente. De Gebiedsanalyse Openbaar Groen is opgeleverd, met advies voor kwaliteitsverbetering en bevordering van de stedelijke biodiversiteit.